Historia Zakonu

Klasztor oznacza dla nas dom, miejsce spotkania z Bogiem, rodzinę. Jesteśmy Zakonem kontemplacyjno – czynnym, to znaczy, że nie wyrzekając się swoich eremickich, pustelniczych korzeni, służymy ludziom w parafiach czy różnych grupach duszpasterskich. Naszą specyfiką jest bowiem uczenie się i przekazywanie innym jak pozostawać w relacji przyjaźni z Bogiem. Stąd także nacisk położony na kierownictwo indywidualne, czy też spowiedź. Nie mamy założyciela. Można by rzec, że nasze początki giną w mrokach dziejów. Według Tradycji postacią pierwszoplanową jest prorok Eliasz. To jego zawołanie znajdujące się w Biblii przyjęliśmy niegdyś za hasło: Zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum (1 Krl 19,9-18), co oznacza: Rozpaliłem się w gorliwości o chwałę Pana Boga Zastępów. Oznacza ono postawę czuwania przed obliczem Pana, nieustanne przebywanie w Jego obecności, co przełożyć można na proste sformułowanie…modlitwa.

Historycznie narodziliśmy się na górze Karmel w Ziemi Świętej. To pierwsi rycerze i pątnicy, którzy przybyli z Europy na fali wypraw krzyżowych w XII i XIII w. zebrali się tam, by oddać się życiu pustelniczemu. Już bowiem od czasów bizantyńskich datuje się na górze Karmel tradycja życia pustelniczego, a za wzór pierwsi mnisi biorą właśnie proroka Eliasza. Pierwsi karmelici nie bronili Ziemi Świętej mieczem i ogniem, ale zmagali się poprzez walkę duchową ze swoimi słabościami. Ważną cezurą w naszej historii jest potwierdzenie i nadanie pierwszej Reguły Zakonowi pomiędzy rokiem 1206 a 1214 przez patriarchę Jerozolimy św. Alberta. Odtąd wkraczamy na arenę historii pod pełną i właściwą nazwą: BRACIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY z GÓRY KARMEL. Tak bowiem brzmi pełna i właściwa nazwa Zakonu, popularnie dziś zwanego karmelitami.

A bosi? Skąd się wzięli? Otóż to już jest wynik dalszych perturbacji dziejowych. Karmelici po przybyciu do Europy, co stało się w wyniku utraty przez Europejczyków Ziemi Świętej na rzecz Turków Seldżuckich, zaczęli upodabniać się do innych istniejących już zakonów na kontynencie. Z latami narastała potrzeba reformy Zakonu.

Postacią kluczową, obdarzoną wielkim charyzmatem jest tu św. Teresa z Avila (1515 – 1582), Doktor Kościoła i reformatorka karmelitów. Ta wszechstronnie utalentowana kobieta, w czasach kiedy dominowali bezapelacyjnie mężczyźni przeprowadza głęboką i mądrą odnowę Zakonu karmelitańskiego. Co oznacza jednak w tym wypadku reforma? Otóż św. Teresa na nowo zinterpretowała pierwotną Regułę Zakonu i dostosowała ją do współczesnych sobie czasów i obyczajowości, nie naruszając przy tym tego co istotne w sposobie życia zakonników. Dzieło okazało się doskonałe, a Karmelici zyskali poprzez tę reformę miano bosych… Ciekawostką pozostaje, że jest to prawdopodobnie jedyny przypadek, by na tak wielką skalę kobieta zreformowała nie tylko gałąź żeńską Zakonu, ale także i mężczyzn. Należy jednak oddać sprawiedliwość, ze ogromne zasługi dla reformy karmelitańskiej położył św. Jan od Krzyża (1542 – 1591), podobnie jak wspomniana już św. Teresa Doktor Kościoła, zwany Mistycznym.